Przeciwdziałanie stereotypom związanym z wyborami zawodowymi, zainteresowaniami, rolami w rodzinie, podziału zadań i obowiązków itp.

Ulotka dla rodziców przedszkolaków Przedszkola nr 3

W projekcie „Dobrze być przedszkolakiem” zachowano równość szans dziewczynek i chłopców. Dostęp do działań w projekcie miało 49,2% dziewcząt i 50,9% chłopców bez sztucznych podziałów na role  wyłącznie „kobiece” lub wyłącznie „męskie”. Zapewniono pełną dostępność wszystkim uczestnikom projektu w tym dzieciom niepełnosprawnym. Tematyka zajęć dodatkowych była taka sama dla dziewczynek i chłopców. Nauczyciele posiadają wiedzę w zakresie obowiązku przestrzegania zasady równości szans kobiet i mężczyzn.

Ważne jest, aby skutecznie budować u dzieci  i dorosłych tolerancję wobec innych.

Polityka edukacyjna państwa dąży do wprowadzenia włączającego modelu edukacji. Opiera się ona na założeniu, że segregacja sprzyja budowaniu uprzedzeń i dyskryminacji w społeczeństwach oraz zmniejsza szanse edukacyjne dzieci niepełnosprawnych.

U podstaw uprzedzeń często leży stosowanie  stereotypów czyli przypisywanie cech osobom, które ich w rzeczywistości nie mają.           Jak wychować dzieci bez stereotypów?

Wszelkie stereotypy są mocno zakorzenione w społecznej świadomości. Funkcjonują od wielu pokoleń, narastały pod wpływem wydarzeń historycznych i kulturowych. Niestety ich cechą charakterystyczną jest to, że nie zmieniają się wraz z rzeczywistością.

Płeć jest znaczącą cechą, ale nie można zawężać postrzegania dziecka wyłącznie z tej perspektywy. Łatwo wówczas nie dostrzec tego, jakim jest ono człowiekiem.

W dużej mierze na powstawanie stereotypów mają wpływ słowa, które kierujemy do dzieci. One kształtują ich rzeczywistość i jako silne przekonania wpływają na dorosłe życie.

Codzienność najeżona jest komunikatami, za którymi kryje się przekaz  – nie okazuj emocji.:

  „Chłopaki nie płaczą  „ Musisz umieć oddać”    „To babski kolor”  „To nie jest zajęcie dla prawdziwego mężczyzny”  „Nie wolno ci się poddawać”  „Nie daj sobie w kaszę dmuchać”   „Nie bądź jak baba”   „To nie są zabawki dla chłopaków”  „No młody, podejmij męską decyzję”  „Opiekuj się mamą!”  „Nie stój tyle przed tym lustrem”.

Inne przykładowe przekazy:

• Domowe obowiązki wykonują kobiety. Czynności takie jak zmywanie czy odkurzanie nie są godne mężczyzny – nie warto się tym zajmować.

Skutek: Dorosły, który nie podejmuje działań na rzecz wspólnego dobra, jakim jest dom, nie pomaga i nie odciąża swojej partnerki.

• Niektóre zawody są wyłącznie dla kobiet, inne tylko dla mężczyzn.

Czasem chłopcom sugeruje się bycie strażakiem, policjantem, marynarzem. Wielu rodzicom przez myśl nie przejdzie, że ich syn mógłby chcieć zostać pielęgniarzem, nauczycielem czy fryzjerem.

Skutek: Mężczyzna, wykonujący swoją pracę bez zaangażowania, bo mimo naturalnych predyspozycji, by pracować jako tancerz czy bibliotekarz, wybrał typowo męski zawód, zgodnie z oczekiwaniami rodziców.

• Niektóre kolory zarezerwowane są dla jednej płci

Podział ten zaznacza się od wieku niemowlęcego. Chłopcom wypada nosić jedynie odcienie niebieskiego, szarości i brązy, czasem zielenie. Na szczęście coraz częściej widać przełamywanie stereotypu – w tej kwestii chyba najczęściej.

• Chłopców obowiązują inne style zachowania

Bieganie, hałasowanie, brudzenie zyskują większą akceptację w przypadku chłopców, bo przecież każdy chłopiec to łobuz. 

Skutek: Mężczyznom więcej wolno – tu stereotyp rodzi stereotyp.

• Zabawki są przypisane płci

Do ciekawych wniosków doszli naukowcy z New York University. Zauważyli oni, że niemowlęta, niezależnie od płci, bawią się chętnie tymi samymi grzechotkami, ale już po 17 miesiącu życia chłopcy coraz częściej sięgają po samochody, a dziewczynki po lalki. Badacze doszli do wniosku, że do pewnego stopnia preferencje te są wrodzone. Jednak znaczący wpływ ma przede wszystkim środowisko, w którym dzieci dorastają – czyli rola rodziców, nauczycieli, rówieśników czy mediów. Niestety, stereotypizacja dzieci nie wychodzi im na dobre.

Czy dziewczynkom nie wolno tego co chłopcom? NIE!

Ogromnie ważna w sferze kształtowania się przekonań jest postawa rodziców. Wiemy dobrze, że dzieci są lustrzanym odbiciem otaczających je relacji. Naśladują więc rodzica swojej płci i próbują się do niego upodabniać.

Jednak istotne jest to, w jakich sytuacjach dziecko widzi danego rodzica najczęściej. Jeśli rodzice dzielą zadania domowe bez podziału na płeć, jeśli współpracują i są elastyczni, podejmując zamiennie różne role: opiekuńcze, gastronomiczne czy remontowe, to także i dzieci nauczą się, że płeć nie musi ograniczać i wszystkiego narzucać. Warto pamiętać, że nadmierne różnicowanie dzieci ze względu na płeć nie wpływa korzystnie na ich rozwój.

Jak zatem wychować dzieci bez stereotypów?

• Unikać segregowania zabaw i zabawek na chłopięce i dziewczęce.
• Wspierać syna i córkę w wyrażaniu uczuć, pomagać im je nazywać.
• Poszerzać horyzonty dziecka poprzez dobór wartościowych książek. Stereotypów dotyczących płci nie znajdziemy  na przykład w  książkach Grzegorza Kasdepkego i Anny Onichimowskiej pt.: „Co by było, gdybym był dziewczynką?”   i “Co by było, gdybym była chłopcem?” ( bo  właśnie o to chodzi, żeby nad tym pomyśleć i o tym porozmawiać).
• Nie wyśmiewać wyborów dotyczących ubioru, jeśli w twoim odczuciu będą „mało męskie”, „mało dziewczęce”.
• Włączać syna i córkę w różne domowe czynności – wspólne pieczenie, wieszanie prania, majsterkowanie itp.
• Podążać za  talentami dzieci, nawet jeśli w rodzinie nie było do tej pory takich wykonywanych zawodów.
• Nie obciążać zbyt dużą odpowiedzialnością i zbyt licznymi obowiązkami.
• Pokazywać, że dziecko może być tylko sobą.

Aby możliwe było wychowywanie dzieci bez stereotypów, jak zawsze najpierw warto przyjrzeć się sobie. Jeśli my, rodzice, nie uporządkujemy najpierw własnych schematów myślowych, trudno będzie nie przekazać ich dzieciom. Nie chodzi o to, by różnice płciowe zupełnie się zatarły, byłoby to czymś nienaturalnym. Jednak zarówno chłopcy, jak i dziewczynki mogą nabyć umiejętności zarezerwowane dotychczas głównie dla jednej z płci po to, by budować empatyczne relacje, partnerskie związki, realizować w pełni swoje plany i być po prostu szczęśliwym człowiekiem.

Wybrano treści z materiałów Eweliny Adamczyk. Córka, żona, mama, pedagog.